Làm thế nào để biết bạn bị cao huyết áp?

Huyết áp cao được ví như ” kẻ giết người thầm lặng” vì nó hiếm khi xuất hiện triệu chứng cho đến khi gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khoẻ của một người. Ở Việt Nam, cứ 5 người trưởng thành lại có một người bị huyết áp cao( tăng huyết áp), nhưng có tới 60% người chưa được phát hiện.

Khi bị huyết áp cao, máu của họ sẽ gây quá nhiều áp lực lên thành động mạch khi nó chảy qua. Nếu một người không được điều trị, tăng huyết áp có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng về sức khoẻ, chẳng hạn như bệnh tim và đột quỵ. Gần như tất cả mọi người đều có thể điều trị tăng huyết áp bằng thay đổi lối sống, và một số có thể điều trị bằng thuốc.

Những lầm tưởng về huyết áp cao?

Một số người có thể tin rằng nếu họ không gặp phải các triệu chứng, họ không có lý do gì để lo lắng về huyết áp của họ. Tuy nhiên, suy nghĩ này chưa hẳn đã đúng đắn. Huyết áp cao thường không có triệu chứng cho đến khi nó gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Cách duy nhất để biết huyết áp cao của một người đó là kiểm tra nó thường xuyên.

Nhiều người cho rằng, huyết áp cao gây ra các triệu chứng như đau đầu, hồi hộp, đổ mồ hôi và đỏ mặt. Tuy nhiên, theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ( AHA), tăng huyết áp thường không gây ra vấn đề nào trong số này. Các triệu chứng mà mọi người thường nhầm lẫn với huyết áp cao bao gồm:

• Nhức đầu và chảy máu cam : Tăng huyết áp chỉ gây đau đầu hoặc chảy máu cam khi huyết áp cao ở mức nguy hiểm, được gọi là khủng hoảng tăng huyết áp. Đây được coi là cấp cứu y tế.
• Chóng mặt : Huyết áp cao không gây chóng mặt, mặc dù số loại thuốc hạ huyết áp có thể khiến một người cảm thấy chóng mặt.
• Đỏ mặt : Tăng huyết áp không gây đỏ bừng măt, nhưng một người có thể tạm thời bị cả huyết áp cao và đỏ mặt do các yếu tố như căng thẳng, rượu hoặc thức ăn cay nóng.

Mọi người có thể gặp các triệu chứng của huyết áp cao khi đột ngột tăng trên 180/120 mmHg. Đây được coi là một cơn tăng huyết áp. Thực tế, cơn tăng huyết áp được chia thành 2 trường hợp:  tăng huyết áp khẩn cấp (hypertensive urgency) và tăng huyết áp cấp cứu (hypertensive emergency). Bình thường tăng huyết áp thường không có triệu chứng cụ thể nhưng trong hai trường hợp cơn tăng huyết áp kể trên, người bệnh sẽ biểu hiện một số triệu chứng nhất định và cần phải được nhanh chóng cấp cứu phù hợp.

Cơn tăng huyết áp khẩn cấp

Tăng huyết áp khẩn cấp xảy ra khi huyết áp của bạn đột ngột tăng lên 180/120 mmHg nhưng khi chẩn đoán cho thấy các cơ quan trong cơ thể chưa có dấu hiệu bị tổn thương. Người bị tăng huyết áp khẩn cấp thường có một số triệu chứng sau:

• đau đầu dữ dội
• chảy máu cam
• đau lưng
• lo lắng nặng nề
• khó thở

So với tăng huyết áp cấp cứu trường hợp này không đến mức đe dọa tính mạng và phương pháp chữa trị cũng không quá phức tạp. Thông thường bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị tăng huyết áp nhằm giảm và ổn định mức huyết áp. Các loại thuốc này sẽ giúp bạn giảm mức huyết áp đi 25% trong vòng 24 tiếng.

Tăng huyết áp cấp cứu

Tăng huyết áp cấp cứu xảy ra khi mức huyết áp vượt quá 180/120 mmHg và bắt đầu gây tổn hại đến các cơ quan trong cơ thể. Người bị cơn tăng huyết áp cấp cứu sẽ có những triệu chứng rõ rệt như:

• Đau ngực dữ dội
• Đau đầu dữ dội đi kèm tình trạng hoa mắt, mất phương hướng
• Buồn nôn, ói mửa
• Liên tục lo lắng, bồn chồn
• Khó thở
• Động kinh, co giật
• Không phản ứng lại các kích thích bên ngoài

Khác với tăng huyết áp khẩn cấp, bác sĩ cần phải kiểm tra và xét nghiệm thêm để có thể chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng trường hợp tăng huyết áp cấp cứu. Bác sỹ sẽ hỏi bạn một số câu hỏi để biết tiền sử bệnh cũng như loại thuốc đặc trị mà bạn đang sử dụng. Bên cạnh đó, bác sĩ còn tiến hành xét nghiệm (khám mắt, chụp CT vùng đầu, xét nghiệm máu và nước tiểu) để đánh giá mức độ thương tổn của các cơ quan.

Đây là những bước vô cùng quan trọng vì chẩn đoán chính xác là tiền đề giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho bạn. Nếu không được can thiệp y tế kịp thời, người bệnh tăng huyết áp cấp cứu có thể rơi vào trạng thái đột quỵ, nhồi máu cơ tim hay rối loạn chức năng các cơ quan trong cơ thể rất nguy hiểm.

☛ Tham khảo thêm tại:

• Nguyên tắc cấp cứu cho người cao huyết áp đột ngột
• Mách bạn cách sơ cứu người bệnh lên cơn cao huyết áp đột ngột

Giải thích về chỉ số huyết áp

Chỉ số huyết áp chứa hai số được biểu thị dưới dạng phân số chẳng hạn như 120/80 mmHg. Huyết áp tâm thu là số thứ nhất hay (chỉ số trên) và huyết áp tâm trương là số thứ hai hay (chỉ số dưới).

Các chỉ số huyết áp cho thấy áp lực trong các giai đoạn khác nhau:

• Huyết áp tâm thu(systolic) : là mức huyết áp cao nhất trong trong mạch máu, xảy ra khi tim co bóp.
• Huyết áp tâm trương (diastolic) : là mức huyết áp thấp nhất trong mạch máu và xảy ra giữa các lần tim co bóp, khi cơ tim được thả lỏng.

Các định nghĩa hiện tại về huyết áp bình thường và cao là:

Huyết áp	Tâm thu		Tâm trương
Bình thường	dưới 120	và	dưới 80
Cao	120–129	và	dưới 80
Tăng huyết áp loại 1	130–139	hoặc	80–89
Tăng huyết áp loại 2	140 hoặc cao hơn	hoặc	90 trở lên
Cuộc khủng hoảng tăng huyết áp	Cao hơn 180	và/hoặc	cao hơn 120

Các bác sĩ đo huyết áp nhóm thành các loại sau:

Huyết áp thấp

• Các bác sĩ xác định hạ huyết áp, hoặc huyết áp thấp, là áp suất dưới 90/60 mmHg. Huyết áp cực thấp có thể dẫn đến oxy chảy đến các cơ quan, điều này có thể dẫn đến các biến chứng về sức khoẻ.

Bình thường

• Huyết áp bình thường đối với những người trưởng thành đề cập đến chỉ số từ 90/60 mmHg đến 120/80 mmHg.

Huyết áp cao

• Có chỉ số áp suất tâm thu 120-130 mmHg và chỉ số huyết áp tâm trương dưới 80 mmHg được coi là dấu hiệu đáng quan tâm.
• Mặc dù các chỉ số này nằm dưới phạm vi tăng huyết áp nhưng chúng cho thấy huyết áp cao hơn bình thường. Huyết áp cao có thể tăng cao hơn và trở nên nguy hiểm.

Tăng huyết áp giai đoạn 1

• Tăng huyết áp giai đoạn 1 bao gồm áp lực tâm thu giữa 130-139 mmHg và áp lực tâm trương giữa 80- 89 mmHg.

Tăng huyết áp giai đoạn 2

• Đây là một dạng huyết áp cao nghiêm trọng hơn. Tăng huyết áp giai đoạn 2 đề cập đến áp lực tâm trương từ 90 mmHg trở lên.

Cuộc khủng hoảng tăng huyết áp

• Khủng hoảng tăng huyết áp đề cập đến huyết áp cực kỳ cao, trên 180/120 mmHg. Các bác sỹ coi đây là một trường hợp khẩn cấp. Nó đòi hỏi sự can thiệp y tế ngay lập tức để ngăn ngừa thiệt hại cho các mạch máu và các cơ quan chính.

Triệu chứng cao huyết áp khi mang thai

Tăng huyết áp là tương đối phổ biến khi mang thai, thống kê cho thấy các rối loạn tăng huyết áp chiếm tỷ lệ 10-22% thai kỳ. Tăng huyết áp khi mang thai có thể điều trị được. Phụ nữ bị huyết áp cao mãn tính vẫn có thể sinh con khoẻ mạnh nếu họ theo dõi chặt chẽ và giải quyết huyết áp trong suốt thai kỳ.

Tuy nhiên, nếu một phụ nữ mang thai không được điều trị, huyết áp cao không được kiểm soát có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho bản thân và em bé.

Các triệu chứng và dấu hiệu của huyết áp cao khi mang thai bao gồm:

• đau đầu
• buồn nôn
• nôn
• đau bụng
• tăng cân
• phù, sưng
• khó thở
• chóng mặt
• vấn đề về thị lực

Biến chứng huyết áp cao

Huyết áp cao có thể gây ra tổn thương không đáng chú ý nhưng tiến triển cho cơ thể trong vài năm trước khi một người bị biến chứng.

Một số biến chứng của huyết áp bao gồm:

• rối loạn chức năng tình dục
• gây tổn thương động mạch và các mạch máu khác
• đau tim
• suy tim
• bệnh tim thiếu máu cục bộ
• bệnh vi mạch
• thành dạ dày bất thường của tâm thất trái( phì đại thất trái)
• đột quỵ do thiếu máu cục bộ xuất huyết
• động mạch phình và vỡ
• mất thị lực
• bệnh thận bao gồm cả suy thận

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Đừng chủ quan trước biến chứng nguy hiểm của cao huyết áp

Tổng kết

Huyết áp cao là tình trạng sức khoẻ phổ biến có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu một người không quan tâm và không điều trị.

Một số người lầm tưởng rằng tăng huyết áp sẽ gây ra các triệu chứng đáng chú ý như đau đầu, chóng mặt, chảy máu cam. Tuy nhiên, những điều này thường không xảy ra cho đến khi huyết áp cao trở nên trầm trọng và nguy hiểm. Cách duy nhất để đánh giá huyết áp là kiểm tra nó định kỳ.

Phụ nữ có thể bị huyết áp cao khi mang thai, họ nên thăm khám sức khoẻ thường xuyên và nói chuyện với bác sỹ về tình trạng của mình để nhận được sự tư vấn và điều trị kịp thời.

Nguồn tham khảo:

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/324003.php