Nghiên cứu cho thấy, khoảng 70% bệnh nhân không biết mình bị huyết áp thấp và hơn 80% bệnh nhân bỏ qua các triệu chứng của bệnh.
Huyết áp thấp ở mức độ nhẹ không cần điều trị. Tuy nhiên, chứng bệnh này có thể gây ra một số căn bệnh nguy hiểm cho tim, khiến người bệnh bị ngất, choáng và còn dẫn tới một số bệnh liên quan đến hệ thần kinh, tuyến nội tiết.
Mục lục
Huyết áp thấp là bệnh gì?
Huyết áp thấp là tình trạng khi huyết áp đột ngột giảm xuống dưới 90/60 mmHg. Huyết áp thấp làm cho thể tích máu giảm đi vì co mạch.
Huyết áp được biểu đạt bằng hai con số. Số đầu tiên, thường cao hơn, là huyết áp tâm thu, hay áp lực trong lòng động mạch khi tim co bóp và đầy máu. Số thứ hai là áp lực tâm trương, hay áp suất trong lòng động mạch khi tim nghỉ giữa hai lần bóp.
Vì vậy, bạn bị huyết áp thấp nếu có huyết áp thấp hơn 90/60, nghĩa là:
- Huyết áp tâm thu từ 90mmHg trở xuống,
- Huyết áp tâm trương từ 60mmHg trở xuống.
Các triệu chứng của huyết áp thấp
Phần lớn những người bị huyết áp thấp không xác định được nguyên nhân cụ thể, chỉ có những biểu hiện sau:
- Cảm giác hoa mắt hoặc chóng mặt
Hiện tượng này xảy ra do thiếu máu lên não. Thường xuất hiện vào những lúc bạn thay đổi tư thế đột ngột như đứng dậy sau khi ngồi quá lâu, ngồi bật dậy khi đang nằm, hoặc khi đứng trong nhiều giờ liền. Khi đó bạn sẽ cảm thấy mọi vật thể như đang xoay tròn xung quanh và không thể kiểm soát được.
- Đau đầu dữ dội hoặc mê sảng
Cơn đau đầu sẽ nặng hơn sau mỗi lần não căng thẳng hoặc hoạt động thể lực nặng. Có lúc đau ở mức độ nặng hơn, vừa đau vừa bị tê nhức.
- Ngất
Khi bị hạ huyết áp ở mức độ nghiêm trọng bệnh nhân có thể sẽ có triệu chứng ngất (tình trạng mất ý thức đột ngột).
- Giảm tập trung
Khả năng tập trung kém cũng có thể ảnh hưởng bởi huyết áp của bạn. Vì khi cơ thể hạ huyết áp thì máu sẽ không đủ cung cấp đến não, từ đó khiến các tế bào não không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng để hoạt động bình thường. Chính điều này là nguyên nhân gây giảm khả năng tập trung ở người huyết áp thấp.
- Da lạnh, ẩm hoặc nhợt nhạt
Khi huyết áp thấp, chân tay của bạn thường có cảm giác bị tê cóng và lạnh ở bên trong cơ thể. Nguyên nhân là do cơ thể bạn không thể duy trì việc tưới máu và cung cấp oxy đến da, gây giảm thân nhiệt.
- Mờ mắt
Những người bị huyết áp thấp nghiêm trọng, sẽ xuất hiện dấu hiệu mất thính giác, thị lực bị giảm làm mờ mắt. Tình trạng mờ mắt đột ngột có thể gây nguy hiểm nếu như bạn đang di chuyển trên đường.
- Mệt mỏi
Dấu hiệu này thường xuất hiện vào buổi sáng, người bệnh thường cảm thấy tinh thần mệt mỏi do máu xuống chân tay bị thiếu. Khi đó, chân tay tê buồn rã rời không có sức sống. Nếu được nghỉ ngơi hoặc ngủ một giấc ngắn thì tình hình sẽ tốt hơn. Nhưng đến buổi chiều hoặc buổi tối cơ thể lại xuất hiện cảm giác mệt mỏi, mặc dù không phải vừa mới làm việc quá sức.
- Buồn nôn
Cảm giác lợm giọng và buồn nôn là dấu hiệu khi huyết áp bị thấp.
- Nhịp tim nhanh, nhịp thở nhanh, nông
Khi huyết áp xuống quá thấp, cơ thể bạn bị thiếu oxy nghiêm trọng, điều này khiến trái tim và phổi phải tăng cường hoạt động để bù đắp phần thiếu hụt gây nên tình trạng nhịp tim nhanh và nhịp thở nhanh, khó thở.
- Trầm cảm
Bệnh nhân huyết áp thấp thường có tâm trạng uể oải, buồn bã và rất dễ bị trầm cảm.
- Cảm giác khát
Khi huyết áp giảm, cơ thể sẽ nhận được một tín hiệu từ não để uống nhiều nước hơn, việc bổ sung thêm nước sẽ giúp tăng huyết áp.
⇒ Các triệu chứng trên cũng có thể do các rối loạn khác trong cơ thể. Điển hình như việc thiếu hụt dinh dưỡng, hay các lý do khách quan như stress, thay đổi thời tiết. Và tình trạng này diễn ra không thường xuyên dễ khiến nhiều người bệnh chủ quan.
⇒ Không ít người mắc căn bệnh này thường gặp phải các triệu chứng như: buồn nôn, chán ăn, đau bụng, ăn không tiêu,… (thường do tình trạng thiếu máu tương đối đến các cơ quan). Điều khó khăn và các triệu chứng này rất dễ nhầm lẫn với bệnh lý đường tiêu hóa.
Nguyên nhân gây ra huyết áp thấp
Có nhiều nguyên nhân gây ra huyết áp thấp:
- Nếu là huyết áp thấp sinh lý có thể do yếu tố gia đình, do sống ở vùng núi cao.
- Nếu huyết áp thấp do bệnh lý, có thể do sự suy giảm chức năng của các cơ quan quan trọng như: tim, thận, suy giảm hoạt động của tuyến giáp hoặc do hệ thống thần kinh thực vật của cơ thể không tự điều chỉnh được dẫn đến hạ huyết áp tư thế.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc huyết áp thấp?
Nguy cơ mắc tăng huyết áp hoặc huyết áp thấp đều tăng lên theo tuổi. Lượng máu về cơ tim và lên não sẽ suy giảm theo độ tuổi, thường là do sự tích tụ mảng bám trong lòng mạch máu. Khoảng từ 10–20% người trên 65 tuổi bị huyết áp thấp.
Một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc huyết áp thấp như thuốc lợi tiểu, nitrat và giãn mạch.
Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Tiền căn nguy cơ mất dịch cơ thể (nôn mửa, tiêu chảy, hạn chế dịch, sốt)
- Tiền căn bệnh lý như suy tim sung huyết, tiểu đường, ung thư, nghiện rượu
- Bằng chứng xét nghiệm thần kinh về bệnh Parkinson, bệnh lý thần kinh ngoại biên, chứng loạn thần kinh sinh dưỡng gia đình (như phản ứng đồng tử bất thường).
Huyết áp thấp nguy hiểm như thế nào?
Nếu hiện tượng tụt huyết áp lặp đi lặp lại nhiều lần, nhất là ở những bệnh nhân mãn tính sẽ làm cho các cơ quan trong cơ thể nhanh bị suy yếu do thường xuyên bị thiếu hụt oxy và chất dinh dưỡng.
Nguy hiểm hơn là những trường hợp huyết áp giảm đột ngột có thể gây sốc. Nhất là khi bạn đang lái xe, ở một mình, hay đang làm công việc ngoài trời, ở trên cao,… sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng.
Đặc biệt, ở những đối tượng huyết áp thấp kéo dài thì nguy cơ tai biến mạch máu não lên tới khoảng 10-15%. Khi hiện tượng này kéo dài liên tục hơn 2 năm thì nguy cơ mất trí nhớ cao cấp 2 lần.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Trong hầu hết các trường hợp, huyết áp thấp không phải là vấn đề nghiêm trọng. Nhiều người măc huyết áp thấp nhưng vẫn cảm thấy khỏe. Đôi khi, bạn có thể cảm thấy hoa mắt và chóng mặt, nhưng không có vấn đề gì nếu các triệu chứng không ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Đều quan trọng là bạn phải đi khám bác sĩ nếu bị huyết áp thấp vì bệnh có thể chỉ ra một vấn đề sức khỏe khác nghiêm trọng hơn. Hãy đi khám nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Cảm giác tối sầm trước mặt (quá 5 giây) khi đứng lâu
- Tim nhanh (nhịp tim nhanh, mạnh hoặc không đều)
- Mờ mắt
- Buồn nôn
- Nóng
- Toát mồ hôi (đổ mồ hôi nhiều)
- Mê sảng.
Làm sao để phòng tránh huyết áp thấp?
Chế độ dinh dưỡng
- Nên ăn mặn hơn người bình thường. Người bị huyết áp thấp nên ăn 10-15g muối mỗi ngày.
- Ăn nhiều chất dinh dưỡng, đủ bữa, đặc biệt bữa sáng rất quan trọng. Để ngăn ngừa huyết áp giảm đột ngột sau bữa ăn, bạn nên chia nhỏ những bữa ăn thành nhiều lần trong ngày và cần cố gắng hạn chế những thực phẩm giàu tinh bột như khoai tây, gạo, cháo, nui và bánh mỳ…
- Trong chế độ ăn uống hàng ngày cần bổ sung thêm các loại thực phẩm có chứa các thành phần như protein, vitamin C và tất cả các loại vitamin thuộc nhóm B rất có lợi.
- Không nên dùng những thức ăn có tính lợi tiểu như: rau cải, râu ngô, dưa hấu, bí ngô…
- Uống nhiều nước có thể giúp tăng thể tích máu, làm giảm một trong những nguyên nhân tiềm tàng gây ra huyết áp thấp. Ngoài ra uống nước cũng giúp tránh tình trạng mất nước. Tránh sử dụng đồ uống có cồn.
Về sinh hoạt
- Sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc (7-8h/ngày).
- Người bị huyết áp thấp rất hay bị hoa mắt, chóng mặt mỗi khi thay đổi tư thế, vì vậy khi ngồi dậy cần phải từ từ. Nằm ngủ nên gối đầu thấp, chân cao.
- Nên tắm nước nóng để tăng cường lưu thông máu nhưng không được tắm quá lâu.
- Giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ, tránh xúc động quá mạnh như sợ hãi, lo lắng, buồn nản có thể càng làm huyết áp hạ thêm.
- Tập thể dục thể thao nhẹ nhàng (10 – 15 phút/ngày) như đi bộ, cầu lông, bóng bàn. Nên tránh các môn thể thao dễ gây chóng mặt như nhào lộn, nhảy, điền kinh. Không nên hoạt động ngoài trời khi nhiệt độ đang lên cao.
Huyết áp thấp sẽ nguy hiểm đến tính mạng nếu như không được phòng tránh và chữa trị kịp thời. Chính vì thế mà mỗi người cần phải chú trọng đến các biểu hiện bất thường của cơ thể, thường xuyên khám sức khỏe định kỳ và bổ sung thêm kiến thức để kịp thời phát hiện bệnh huyết áp thấp nhằm phòng tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Xem thêm video sau để hiểu rõ hơn về căn bệnh huyết áp thấp và những triệu chứng điển hình:
Tham khảo thêm tại:
- https://vtv.vn/video/song-khoe-moi-ngay-huyet-ap-thap-sat-thu-giau-mat-339627.htm
- https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/the-facts-about-high-blood-pressure/low-blood-pressure-when-blood-pressure-is-too-low